Het is alweer vijf jaar geleden dat George Floyd door politiegeweld om het leven kwam in de VS. Wat volgde was een wereldwijde golf van protest, knielende politici, regenboogvlaggen op gemeentehuizen en – in Nederland – de iconische Black Lives Matter-demonstratie op de Dam. Dat moment krijgt nu een nageschiedenis met de BNNVARA/ZWART-documentaire ‘Echo’s van De Dam’, waarin activisten en deelnemers terugblikken op 1 juni 2020. Veel emoties, veel teleurstelling, veel “we zijn er nog lang niet”. Prima. Maar even eerlijk: is Nederland écht zo racistisch als men je wil laten geloven?
Terugblikken op de Dam
In de docu wordt teruggeblikt op de Dam alsof daar de slavernij net was afgeschaft, en blikken de deelnemers vooruit op de “strijd die nog lang niet gestreden is”. Maar eerlijk is eerlijk: hoeveel strijd is er nog nodig in een land dat wereldwijd in de top 3 staat van minst racistische landen? In Nederland kun je protesteren, publiceren, spreken op nationale televisie, en jezelf activist noemen met subsidie van de overheid. Dat is niet onderdrukking – dat is een luxeprobleem in progressieve verpakking. Het lijkt erop dat sommigen liever blijven strijden, omdat gelijk krijgen hun bestaansrecht ondermijnt.
In de promo van de docu zien we activisten met gebalde vuisten, close-ups van tranen en zinnen als “het systeem is tegen ons”. De onderliggende boodschap: Nederland is een racistisch bolwerk dat dringend ontmanteld moet worden.
Laten we ook vooral dat andere detail niet vergeten: de beroemde BLM-demonstratie op de Dam vond plaats midden in de coronapandemie, op 1 juni 2020 – dezelfde dag dat de horeca nét weer openging onder strikte voorwaarden: maximaal 30 man binnen, gemuilkorft met 1,5 meter afstand. Maar op de Dam? Duizenden mensen op elkaar gepropt, schouder aan schouder, met mondkapjes als symbolisch gebaar van slavernij. En wat deed burgemeester Femke Halsema? Helemaal niks. “Escalatie voorkomen”, zei ze. Ironisch, want andere demonstraties – tegen lockdowns, QR-codes of de toeslagenaffaire – werden toen nog vrolijk weggemept met paarden, herdershonden, wapenstokken en een blusvoertuig van de ME. Blijkbaar is handhaven een kwestie van ideologische voorkeur.
Feiten zijn hardnekkig: Nederland in top 3 minst racistische landen ter wereld
Volgens het meest recente onderzoek van World Population Review en de U.S. News & World Report staat Nederland in 2025 op de derde plaats wereldwijd in de Racial Equality Rankings. Alleen Denemarken en Nieuw-Zeeland scoren hoger. We doen het dus beter dan Canada, Congo, Noorwegen, Nigeria, Zweden, Zwaziland, België, Bhutan en zelfs Finland.
Zijn we dan perfect? Natuurlijk niet. Maar een structureel, systemisch racistisch land? Nee. Eerder een land waar de man z’n excuses al jaren met interest afbetaalt, inclusief subsidie, woke-instellingen en verplichte diversiteitscursussen in overheidsorganisaties.
